ကၽြန္မတိုု႔ေတြဟာ လက္ရွိမွာ အင္မတန္ေနခဲၾကတယ္။ အတိတ္မွာျဖစ္ေစ၊ မနက္ျဖန္ေတြက်ရင္ဆိုုတာမွာ ျဖစ္ေစ ေအးခဲေနတတ္ၾကတာ၊ လွႈပ္ခတ္ေနတတ္ၾကတာ မ်ားပါတယ္။ ဘယ္ကာလမွာေနတာပဲျဖစ္ေစ ကိုုယ့္စိတ္ကိုု ၾကည္လင္ ေပါ့ပါးေစမယ့္ အရိပ္ေအာက္မွာ ေနတတ္ဖိုု႔ေတာ့ လိုုတာေပါ့။ တေန႔က ညီမေလးတေယာက္နဲ႔ ဖုုန္းေျပာျဖစ္ရင္း စိတ္မေပ်ာ္ေနတဲ့သူ႔ကိုု အားေပးျဖစ္တယ္။ သူ႔ကိုုေျပာျပျဖစ္တာေတြ ျပန္ေရးခ်င္လာလိုု႔၊ ၿပီးေတာ့ သူ႔လိုုပဲ တျခားစိတ္မေပ်ာ္သူေတြ ရွိေနရင္ ေဆးမ်ားတိုုးဦးမလားဆိုုတဲ့ စိတ္ကေလးနဲ႔ ဒီပိုုစ့္ကိုု ေရးျဖစ္ပါတယ္။ ေသခ်ာတာကေတာ့ စိတ္ဟာ အင္မတန္ဆန္းၾကယ္တယ္။ စိတ္ဟာ ေအာက္ဆံုုးထိထိုုးဆင္းၿပီးရင္ ေတာ္ေတာ္နဲ႔ အထက္ကိုု ျပန္တက္မလာႏိူင္ေတာ့ဘူး။ ဘယ္လိုုစာေတြပဲဖတ္ဖတ္၊ အၾကံေပးစကားေတြပဲ နားေထာင္ေထာင္၊ သိၾကားမင္းလည္း မကယ္ႏိူင္ဘဲ ကိုုယ့္စိတ္ကိုု ျမွင့္တင္ႏိူင္မယ့္သူဟာ ေနာက္ဆံုုးမွာေတာ့ ကိုုယ္ကိုုယ္တိုုင္ဆိုုတာကိုု အရင္ဆံုုး သိထားေပးပါ။
မ်ားေသာအားျဖင့္ မေပ်ာ္ရႊင္ႏိူင္သူေတြဟာ နာက်ည္းစိတ္ေတြအေျခခံထားတဲ့ မြန္းၾကပ္ေနတဲ့အေတြးေတြထဲ တလည္လည္ေလွာင္ပိတ္ေနတတ္ၾကတယ္။ ဘာေၾကာင့္ နာက်င္ရသလဲ၊ ဘာေၾကာင့္ မေပ်ာ္ရႊင္ရသလဲ။ ကိုုယ္တိုုင္ေမြးျမဴထားတဲ့ အပ်က္သေဘာေဆာင္တာမ်ားေနတဲ့ အေတြးေတြေၾကာင့္ပါပဲ။
မ်ားေသာအားျဖင့္ မေပ်ာ္ရႊင္ႏိူင္သူေတြဟာ နာက်ည္းစိတ္ေတြအေျခခံထားတဲ့ မြန္းၾကပ္ေနတဲ့အေတြးေတြထဲ တလည္လည္ေလွာင္ပိတ္ေနတတ္ၾကတယ္။ ဘာေၾကာင့္ နာက်င္ရသလဲ၊ ဘာေၾကာင့္ မေပ်ာ္ရႊင္ရသလဲ။ ကိုုယ္တိုုင္ေမြးျမဴထားတဲ့ အပ်က္သေဘာေဆာင္တာမ်ားေနတဲ့ အေတြးေတြေၾကာင့္ပါပဲ။
Kill the ANTs ဆိုုတဲ့ အသံုုးအႏွႈန္းကိုု တခ်ိဳ႕ေတြ ၾကားဖူးၾကပါလိမ့္မယ္။
ANTs - Automatic Negative Thoughts
အျမဲလိုုလိုု တဝဲလည္လည္ ေတြး ေတြးမိေနတတ္တဲ့ အပ်က္သေဘာေဆာင္တဲ့ အနက္ေရာင္ အေတြးေတြကိုု ဖယ္ရွားသတ္ျဖတ္ပစ္ပါ လိုု႔ ဆိုုလိုုတာပါပဲ။ ဒါကိုု Dr. Daniel Amenက လက္ေတြ႔နဲ႔ယွဥ္ထိုုး စဥ္းစားၿပီးမွ သံုုးႏွႈန္းခဲ့တာ ျဖစ္တယ္။ တေန႔ သူ႔မီးဖိုုေခ်ာင္မွာ ပုုရြက္ဆိတ္ေတြ ေထာင္နဲ႔ခ်ီ အံုုခဲေနတာေတြကိုု သူ ရွင္းပစ္ရတယ္။ အဲဒီကေန သူ႔မွာ အေတြးတစရသြားခဲ့တယ္။ ANT ဆိုုတဲ့ စာလံုုးေတြရဲ႕ အရွည္ကိုု သူက Automatic Negative Thoughts လိုု႔ ယူလိုုက္တယ္။ ANT ေတြရဲ႕ စုုရံုုးေသာင္းက်န္းမွႈကိုု ခံရတဲ့ သူ႔မီးဖိုုေခ်ာင္လိုုပဲ သူ႔လူနာေတြဟာ Automatic Negative Thoughts ဆိုုတဲ့ အပ်က္သေဘာေဆာင္တဲ့ အေတြးေတြရဲ႕ ေခ်မွႈန္းသတ္ျဖတ္မွႈကိုု ခံေနၾကရတယ္။ ကုုိယ့္ကိုုကိုယ္ သတ္ေသခ်င္တဲ့စိတ္ေတြ ျဖစ္ေနၾကတယ္၊ စိတ္ဓါတ္ဟာ ဟိုုးေအာက္ေျခအထိ က်ဆင္းကာ နာလန္မထူႏိူင္ေအာင္ ျဖစ္ေနၾကတယ္၊ လူမွႈေရး စီးပြားေရး ေနရာတိုုင္းမွာ ဆံုုးရွံဳးမွႈေတြနဲ႔ ၾကံဳေနၾကရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူဟာ Kill the ANTs ဆိုုတဲ့ စကားကိုု သံုုးၿပီး သူ႔ရဲ႕မေပ်ာ္ရႊင္ေသာ စိတ္ဖိစီးခံလူနာေတြကိုု ကုုသခဲ့ရတယ္။
ANTs လိုု႔ အတိုုေကာက္ေခၚတဲ့ Automatic Negative Thoughts ရဲ႕ ဆိုုးက်ိဳးဟာ ဘယ္အထိ တာသြားသလဲ ၾကည့္ၾကရေအာင္။
ကၽြန္မတိုု႔ ဦးေႏွာက္မွာ Frontal lobe နဲ႔ Temporal lobe ဆိုုတာ ရွိပါတယ္။ နဖူးရဲ႕အေနာက္ဘက္ဦးေခါင္းခြံနဲ႔ကပ္လ်က္ တေၾကာလံုုးဟာ Frontal lobe ျဖစ္ၿပီး သူ႔အေနာက္ ေအာက္ေျခဘက္နားမွာ Temporal lobe ရွိပါတယ္။
အပ်က္သေဘာေဆာင္တဲ့ အေတြးတစ ေတြးမိၿပီဆိုုတာနဲ႔ သူတိုု႔ ၂ခုုဆီက chemicalတမ်ိဳး ထြက္လာေစပါတယ္။ အဲဒီ chemicalဟာ သက္ေရာက္မွႈေတြ အမ်ားၾကီးျဖစ္ေစတယ္၊ ဝမ္းနည္းလာမယ္၊ မ်က္ရည္က်မယ္၊ နာက်င္လာမယ္၊ လက္ေတြတုုန္လာမယ္၊ လက္ဖ်ားေတြ ေအးလာမယ္၊ ၾကြက္သားေတြကိုု ေတာင့္တင္းလာေစတယ္၊ ႏွလံုုးခုုန္ျမန္လာမယ္ စတဲ့ တုုန္႔ျပန္မွႈေတြကိုု ခံစားရေစတယ္။ ဦးေႏွာက္တခုုလံုုးမွာ သူတိုု႔ ၂ခုုရဲ႕တာဝန္ဟာ emotional expression -ခံစားမွႈေတြကိုု ခံစားေစတဲ့ အလုုပ္ကိုု လုုပ္ၾကတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဦးေႏွာက္ဟာ ဒါကိုု ပရိုုဂရမ္တခုုလိုု မွတ္ထားလိုုက္ေတာ့တယ္။ ေနာက္အခါတိုုင္းေတြမွာလည္း ဒီလိုုပဲ ဆင္တူအေတြးေတြ ေတြးမိတဲ့အခါ ဦးေႏွာက္ဟာ ဒီလိုုပဲ တုုန္႔ျပန္တယ္။ ေျပာရရင္ ကိုုယ့္အေတြးနဲ႔ကိုုယ္ “နာက်င္ေစတဲ့ သံသရာစက္ဝိုုင္းတခု”ရဲ႕ျဖစ္စဥ္စဆံုးကိုု ဦးေႏွာက္က record ယူထားလိုုက္တာမ်ိဳးပါပဲ။
အပ်က္သေဘာေဆာင္တဲ့ အေတြးတစ ေတြးမိၿပီဆိုုတာနဲ႔ သူတိုု႔ ၂ခုုဆီက chemicalတမ်ိဳး ထြက္လာေစပါတယ္။ အဲဒီ chemicalဟာ သက္ေရာက္မွႈေတြ အမ်ားၾကီးျဖစ္ေစတယ္၊ ဝမ္းနည္းလာမယ္၊ မ်က္ရည္က်မယ္၊ နာက်င္လာမယ္၊ လက္ေတြတုုန္လာမယ္၊ လက္ဖ်ားေတြ ေအးလာမယ္၊ ၾကြက္သားေတြကိုု ေတာင့္တင္းလာေစတယ္၊ ႏွလံုုးခုုန္ျမန္လာမယ္ စတဲ့ တုုန္႔ျပန္မွႈေတြကိုု ခံစားရေစတယ္။ ဦးေႏွာက္တခုုလံုုးမွာ သူတိုု႔ ၂ခုုရဲ႕တာဝန္ဟာ emotional expression -ခံစားမွႈေတြကိုု ခံစားေစတဲ့ အလုုပ္ကိုု လုုပ္ၾကတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဦးေႏွာက္ဟာ ဒါကိုု ပရိုုဂရမ္တခုုလိုု မွတ္ထားလိုုက္ေတာ့တယ္။ ေနာက္အခါတိုုင္းေတြမွာလည္း ဒီလိုုပဲ ဆင္တူအေတြးေတြ ေတြးမိတဲ့အခါ ဦးေႏွာက္ဟာ ဒီလိုုပဲ တုုန္႔ျပန္တယ္။ ေျပာရရင္ ကိုုယ့္အေတြးနဲ႔ကိုုယ္ “နာက်င္ေစတဲ့ သံသရာစက္ဝိုုင္းတခု”ရဲ႕ျဖစ္စဥ္စဆံုးကိုု ဦးေႏွာက္က record ယူထားလိုုက္တာမ်ိဳးပါပဲ။
ဒါကိုု ကၽြန္မတိုု႔ နားလည္သေဘာေပါက္ဖိုု႔ပဲ လိုုတာပါ။ ဒါကိုု နားလည္သေဘာေပါက္ၿပီဆိုုတာနဲ႔ တျခားပိုုမိုုေကာင္းမြန္တဲ့အေတြးေတြကိုု ေတြးမယ္၊ ေပ်ာ္ရႊင္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ဦးေနွာက္ကထုုတ္ေပးတဲ့ ကြဲျပားတဲ့ chemical ေနာက္တမ်ိဳးကိုုပဲ ထုုတ္လႊတ္ေစမယ္၊ “ေပ်ာ္စရာေကာင္းတဲ့ တက္ၾကြလန္းဆန္းေစတဲ့ သံသရာစက္ဝိုုင္းတခုု”ကိုုသာ ဦးေႏွာက္ထဲ ပရိုုဂရမ္သြင္းေစေတာ့မွာေပါ့၊ ဟုုတ္တယ္ေနာ္။
ကၽြန္မတိုု႔ ေလ့က်င့္ယူရပါမယ္။ ေျပာထားခဲ့သလိုုပါပဲ၊ အပ်က္သေဘာေဆာင္ၿပီး ကိုုယ့္ကိုု ထိခိုုက္နာက်င္ေစမယ့္အေတြးေတြ ေတြးမိတာနဲ႔ ေရဒီယိုုလိုုင္းေျပာင္းသလိုု ခ်က္ခ်င္း လိုုင္းေျပာင္းခ်ပစ္လိုုက္ပါ။ ဖီးလ္မေနပါနဲ႔ အခ်ိန္အကုုန္မခံပါနဲ႔။ တျခားအဓိပၸါယ္ရွိတဲ့အလုုပ္ေတြ အမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။ အဲတာေတြကိုု ေျပာင္းလဲလုုပ္ေဆာင္တတ္တဲ့ အက်င့္ လုုပ္ေပးပါ။ ေနာက္တခုုက NOT to do list ခ်ေရးပါ၊ To do list မဟုုတ္ပါဘူး၊ NOT to do listပါ။ ခ်ေရးထားတဲ့အတိုုင္း တေန႔တာ ဒါေတြကိုု ငါ လံုုးဝမလုုပ္ဘူးဆိုုတဲ့ စိတ္နဲ႔ ေနပါ။ ကိုုယ့္အတြက္ အက်ိဳးမရွိမယ့္ အလုုပ္ေတြကိုု ေရွာင္ႏိူင္ၿပီဆိုုရင္ အေတာ္ေလး ေကာင္းေနပါၿပီ။
ကၽြန္မ ေျပာခ်င္တာ ဒါပါပဲ၊ ANTs ကိုု ေခ်မွႈန္းရွင္းလင္းပါ။
NOT to do list အတိုုင္း မလုုပ္ဘူးဆိုုတာေတြကိုု လွည့္ေတာင္မၾကည့္မိပါေစနဲ႔။
ေနာက္ဆံုုးတခုုေျပာခ်င္တာက အေလ့အက်င့္တခုု ခိုုင္မာဖိုု႔၊ ဦးေႏွာက္ထဲမွာ မွတ္သားဖိုု႔ (rewire brain လိုု႔ ေခၚပါတယ္) အနည္းဆံုုး ၂လခြဲကေန ၃လ ၾကာပါတယ္။ နာက်င္စရာေတြ ခ်ထားပစ္ခဲ့ပါ။ အေလ့အက်င့္ေကာင္းေတြ ေပ်ာ္စရာအေတြးေတြနဲ႔ ဦးေႏွာက္ကိုု ကိုုယ္လိုုခ်င္တဲ့ပံုုစံျဖစ္ေအာင္ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ၾကပါ။ လူ႔ဘဝတိုတိုကေလးဟာ ေနေပ်ာ္ဖို႔သာ ေကာင္းတာ ဟုတ္လား...
NOT to do list အတိုုင္း မလုုပ္ဘူးဆိုုတာေတြကိုု လွည့္ေတာင္မၾကည့္မိပါေစနဲ႔။
ေနာက္ဆံုုးတခုုေျပာခ်င္တာက အေလ့အက်င့္တခုု ခိုုင္မာဖိုု႔၊ ဦးေႏွာက္ထဲမွာ မွတ္သားဖိုု႔ (rewire brain လိုု႔ ေခၚပါတယ္) အနည္းဆံုုး ၂လခြဲကေန ၃လ ၾကာပါတယ္။ နာက်င္စရာေတြ ခ်ထားပစ္ခဲ့ပါ။ အေလ့အက်င့္ေကာင္းေတြ ေပ်ာ္စရာအေတြးေတြနဲ႔ ဦးေႏွာက္ကိုု ကိုုယ္လိုုခ်င္တဲ့ပံုုစံျဖစ္ေအာင္ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ၾကပါ။ လူ႔ဘဝတိုတိုကေလးဟာ ေနေပ်ာ္ဖို႔သာ ေကာင္းတာ ဟုတ္လား...
Remember, your brain is how you reshape and rewire !
အားလံုုးပဲ အဆင္ေျပၾကပါေစ….
ခ်စ္ခင္စြာ
ခ်စ္ၾကည္ေအး
၂၁၀၂၂၀၁၉
ခ်စ္ခင္စြာ
ခ်စ္ၾကည္ေအး
၂၁၀၂၂၀၁၉
Reading list :
No comments:
Post a Comment
ေကာ္မန္႔မ်ားအတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ထင္ျမင္ခံစားရသလိုသာ ေရးခဲ့ပါရွင္